Historijat
Prve marame u Hrasnici
Na periferiji grada Sarajeva, nedaleko od Ilidže nalazi se staro gradsko naselje Hrasnica.
Najveću ekspanziju Hrasnica je doživjela 1950-tih godina izgradnjom fabrike motora FAMOS. Uporedo sa razvojem Fabrike razvijalo se i radničko naselje Hrasnica. Puštanje u pogon Fabrike rezultiralo je naglim prilivom stanovništva i samom širenju naselja Hrasnice, pa je umjesto prvobitnih nekoliko trošnih seoskih kuća izgrađeno gradsko naselje sa svim pratećim sadržajima.
Između ostalog, zbog potreba stanovništva, izgrađene su i dvije škole koje će u daljem periodu imati veoma značajnu ulogu u našem Odredu. U to vrijeme, ‘50-tih godina, Hrasnica je postala moderno gradsko naselje sa oko 13.000 stanovnika, a gdje će naš Odred aktivno djelovati narednih 60 godina.
Prva izviđačka marama zalepršala se daleke 1957. godine. Počelo se stidljivo, bez imalo pompe, bez finansijskih sredstava i prostorija, a osnovi problem je bio nedostatak kadrova. Ipak, mladi Hrasnice pronalaze sebe u izviđačkoj organizaciji.
Veliki doprinos u formiranju odreda imao je i Ešref Smajlović Eške, izviđačkog imena „Sivi vuk“, koji je bio angažovan za osnivanje jedinica po srezovima i u drugim mjestima u BIH i šire.
Zazelenile su se izviđačke košulje, podignuti su prvi šatori, organizovani su izleti i takmičenja, izviđačke škole. Izviđači polako ulaze u pore Hrasnice i ubrzo postaju najmasovnija organizacija mladih.
Period osnivanja Odreda i prve akcije 1958. – 1967.
Prva godišnja konferencija se organizuje 02.11.1958. godine, kada se odred i zvanično registruje.
Prvi starješina odreda bio je major Dušan Zvodar, a načelnik Mihajlo Andrić Bruder. Prvi načelnici četa bili su Amir i Safet Lokvančić, a prva načelnica kola planinki Felicija Andrić Beba. Skupština je tada jednoglasno usvojila prijedlog da Odred ponese ime istaknutog revolucionara Đure Salaja.
Ubrzo su usljedile i prve akcije, zimovanja, ljetovanja i takmičenja.
Već 1959. bili smo učesnici prve smotre Saveza izviđača BIH na Boračkom jezeru. Značajno je i lijepo prisjetiti se prvog zimovanja na Ozrenu, potom onih u Bakovićima, na Palama, Loparama, Lopati, ljetovanja na Boračkom jezeru, Molunatu, Metlici i Gracu. Bili smo na gotovo svim većim akcijama i smotrama.
U lijepom sjećanju ostala je smotra Saveza izviđača Jugoslavije na Fruškoj Gori 1966. godine, a možemo se pohvaliti i mnogobrojnim prvim mjestima na izviđačkim takmičenjima, kao i raznim akcijama koje smo tradicionalno organizovali.
Kraj 60-ih je odlaskom vođa na studije i na radna mjesta u druge gradove donio zatišje u radu odreda.
Period 1971. – 1976
Godine 1971., tadašnji Ilidžanski gimnazijalac Mirsad Đukanović Čarli osniva sad već legendarni vod „Vihor“ pri Odredu izviđača „Ivo Veličanin“ i sa bratom Seadom Đukanovićem Beom obnavlja rad izviđačke organizacije u Hrasnici. U „Vihoru“ se zajedno sa Čarlijem i Beom okupljaju Siniša Glišić, Milan Knežević, Milan Radojčić i drugi.
U tom periodu mjenjaju se članovi na čelnim funkcijama Odreda, pa tako ulogu starješine prvo preuzima Gojko Knežević, nakon njega dolazi Rade Mramor kojeg je naslijedio “Čića” Mihajlo, a dok je načelnik Odreda u to vrijeme bio Mirsad Đukanović Čarli.
Od većih akcija u ovom periodu izdvajamo učešće na smotri Saveza izviđača Jugoslavije na Petrovoj gori 1975. godine, na kojoj se odred bratimi sa odredom “Đuka Dinić” iz Niša. Trebamo spomenuti i putovanje u slovenski Bohinj, 1974. godine, te smotru Saveza izviđača Bosne i Hercegovine u Banovićima 1976. godine.
Također izdvajamo učešće na festivalu izviđačkih pjesama u Nišu koji je bio u organizaciji bratskog odreda “Đuka Dinić” a saradnju uspostavljamo i sa odredom izviđača “Branko Jelić” iz Vareša.
Period 1977. – 1981.
Odlukom skupštine Odreda funkciju načelnika obavljao je Muradif Hadžić Mugi, starješina je bio Slobodan Momirov, dok je načelnik, tada jedine čete bio Marković Momir Boban
U ovom, rekli bi mirnijem periodu u radu odreda, bilježimo nekoliko značajnih događaja. Godine 1977. Odred prvi put organizuje posjetu mjestu osnivanja 1. proleterske brigade, a ta akcija dobija naziv marš “Tragom proletera Ilidža-Foča”. Kasnije će ova akcija prerasti u tradiciju i održavati se narednih 10 godina.
Odred bilježi i posjetu novom bratskom odredu, OI ”Đuro Đaković” Slavonski brod, da bi ubrzo nakon toga bio domaćin izviđačima iz makedonskog grada Kavadarci.
Od takmičenja, lijepo se prisjetiti noćnog orjentacionog takmičenja “Valterovi susreti” održanog 1980. godine na Trebeviću, gdje je ekipa u sastavu Čarli, Aziz, Safo, Basara i Kokan zasluženo odnjela prvo mjesto.
Ne možemo a da ne spomenemo Smotru Saveza izviđača grada Sarajeva na Boračkom jezeru 1980. godine, kao i Smotru Saveza izviđača Bosne i Hercegovine 1981. godine u Čapljini.
Konstantno se radi na obrazovanju naših kadrova, pa tako, najistaknutije izviđače i planinke šaljemo na škole za načelnike četa koje su bile u organizaciji Saveza izviđača grada Sarajeva.
U ovom periodu čete Odreda dobijaju najveće priznanje Saveza izviđača Jugoslavije “Partizanska četa” i to u tri navrata. Četa “1. Proleterska” titulu partizanske čete ponijela je 77. i 81. godine, dok četa “Boško Buha” istu titulu nosi 79. godine.
Period 1981. – 1991.
Skupštinom Odreda 1981. godine Odred doživljava veliku ekspanziju. Postavlja se novo rukovodstvo Odreda, za načelnika je postavljen Basarić Miralem, dok funkciju starješine odreda obavlja Hamid Jašar. Odred čini preko 300 aktivnih članova!
Ubrzo, rad Odreda na redovnoj bazi podržava FAMOS. Zahvaljujuči Složenoj organizaciji udruženog rada FAMOS ulazimo u stalan način finansiranja, te dobivamo i podršku u opremi.
U ovom periodu podrška ne izostaje ni sa jedne strane. Osnovana krajem 1957. godine, baš u periodu osnivanja Odreda, OSNOVNA ŠKOLA “ALEKSA ŠANTIĆ”, danas “Druga osnovna škola Hrasnica” prepoznaje našu organizaciju kao zdravu i društveno-korisnu i otvara nam širom svoja vrata. Tako su u ovom periodu veliki doprinos našoj organizaciji dale učiteljice Jovanka i Markos Olga.
Godine 1982. učestvujemo na smotri Saveza izviđača grada Sarajeva na Ušću, kod Opuzena, gdje smo ugostili izviđače iz bratskog odreda iz Niša. Iste godine šaljemo člana našeg Odreda Jašar Aziza na Republičku školu za načelnike odreda u organizaciji Saveza izviđača Bosne i Hercegovine. Također, dva člana našeg Odreda, Safet Gljiva Safo i Marković Momir Boban, borave na tada prvoj organizovanoj školi za specijalnosti u Savezu izviđača Jugoslavije koja se održavala u prašumi Peručica u organizaciji Saveza izviđača grada Niša.
Nastavljamo tradiciju organizacije marša “Tragom proletera Ilidža-Foča”. Kao krunu rada 82. godine dobijamo titulu Partizanskog odreda, najvećeg priznanja Saveza izviđača Jugoslavije, kao i opštinsku Plaketu “25. maj”.
Iz ovog perioda izdvajamo prva mjesta na najvećem sarajevskom takmičenju “Ilegalac”, 82. i 83. godine, te veoma jako takmičenje u Čačku, gdje ekipa u sastavu: Čarli, Boban, Naza, Rejhana i Bea donosi pehar za prvo mjesto našem Odredu.
Učestvujemo na smotri Saveza izviđača Jugoslavije koja se održala na Tjentištu. Krajem 83. godine organizujemo i prvu svečanu akademiju povodom 25 godina Odreda.
Iz perioda 84. godine izdvajamo bratimljenje sa odredom izviđača “Filip Filipović” iz Čačka.
1985. godine zvanično dobijamo i prve Odredske prostorije u Sportskom centru, koje ćemo 89. godine zamjeniti sa prostorijama u Samačkom domu. Iste godine, odlazimo na smotru Saveza izviđača Bosne i Hercegovine koja se održavala na Boračkom jezeru. Učestvujemo i organizujemo mnoge aktivnosti kulturno-sportskog karaktera, što prepoznaju mnogi, pa tako 85. godine dobijamo Priznanje OK SUBNOR-a Ilidža, Spomen-plaketu grada Sarajeva, kao i nagradu Skupštine opštine Ilidža.
1986. godine učestvujemo na smotri Saveza izviđača grada Sarajeva na Boračkom jezeru gdje boravimo sa 50 izviđača iz Poljske, a istom prilikom dočekujemo izviđače bratskog odreda Đuka Dinić iz Niša koji su u ovom periodu imali akciju pod nazivom “Stazama vrhovnog komandanta”
Učestvujemo i na tada najmasovnijoj smotri Saveza izviđača Jugoslavije koja se održala u Beogradu, na adi Ciganliji 87. godine, gdje je na smotri boravilo oko 12.000 izviđača i planinki. Dugogodišnje prijateljstvo sa izviđačima iz OI Đorđe Simeonović iz Zaječara, krunisano je bratimljenjem upravo na ovoj smotri.
Konstantno šaljemo naše članove na kadrovske škole kako ne bi izgubili kontinuitet u radu koji se proteže sve do danas. Organizujemo zimovanja na Palama, Ozrenu, Stambolčiću, Žici, Igmanu i Varešu. Bilježimo sjajne rezultate na mnogim takmičenjima, kao što su takmičenja u Prijepolju, Valjevu, Zemunu, Zaječaru…
Kao prvo takmičenje koje odred organizuje, odlučeno je da pravimo noćno orjentaciono takmičenje, pod nazivom „Izviđači Igmanu“, jedno od samo dva NOT-a u Sarajevu, koje je u to vrijeme imalo preko 40 izviđačkih odreda.
1988. godine organizujemo drugu svečanu akademiju, povodom 30 godina rada Odreda.
Do kraja prijeratnog perioda izdvojili bi ekspediciju kroz kanjon Rakitnice koju su naši članovi Odreda Marković Momir Boban, Glišić Siniša Gliša i Jašar Aziz izveli u julu 89. godine u trajanju od 8 dana.
Period 1992. – 1995.
Od početka agresije na BIH članovi našeg Odreda dali su veliki doprinos u organizaciji odbrane ovih prostora. Kako su naši članovi bili vrsni poznavaoci topografije i orijentacije, te života u prirodi i prve pomoći, stariji članovi odreda angažovani su na osnivanju Izviđačke čete u sklopu Četvrte viteške motorizovane brigade.
Također pored ljudskih resursa, Odred je posjedovao i veliku količinu opreme, koju je dao na korištenje Četvrtoj viteškoj motorizovanoj brigadi na samom početku rata.
Krajem 93. godine na incijativu naših članova Odreda, 12 izviđača prolaskom kroz ratni tunel organizuju skupštinu Saveza izviđača grada Sarajeva, sa još samo dva odreda koja su održala postojanje tokom ovog perioda, a sve radi zaštite imovine Doma izviđača na Mejtašu.
Period 1996. – 2008.
Na skupštini odreda 1996. godine odred mijenja ime u današnje, Igman 92. Kako postoji veliki broj udruženja koje nose ime naše olimpijske ljepotice Igman, odlučeno je da se simbolično doda broj 92, čime je na neki način izražena zahvalnost planini koja je upravo te nesretne ‘92. godine spasila Hrasnicu, ali i čitav grad Sarajevo i njegovo stanovništvo. Rukovodstvo Odreda na skupštini bira Hamida Jašara za starješinu Odreda, dok funkciju načelnika preuzima Sead Đukanović Bea.
U januaru te prve poslijeratne godine, vod „Prve zvijezde“ odlazi na vodnu školu u Banoviće, čime se nastavlja kontinuitet rada odreda.
Također 96. godine izrazito smo ponosni na organizaciju prvog poslijeratnog ljetovanja za naše članove i za djecu pripadnika RVI porodica i porodica šehida. Uz pomoć Četvrte viteške motoroizovane brigade i općine Ilidža na čelu sa tadašnjim načelnikom Huseinom Mahmutovićem ljetovanju besplatno prisustvuje oko 350 djece iz naselja Hrasnica, Kolonija i Butmir, od kojih su neki i dan danas u organizaciji i veoma rado se prisjećaju ovog ljetovanja.
Takmičenje „Izviđačke majske igre“ je nešto po čemu je naš odred danas najprepoznatljiviji. Jedno od najtežih takmičenja u regionu, prvi put organizujemo 1996. godine, a sa novitetima koje uvodimo svake godine uspjeli smo da izgradimo reputaciju jakog takmičarskog Odreda.
Po prvi put u historiji odreda, ali i čitave države, 1998. godine imali smo predstavnika na Svjetskoj smotri izviđača u Chileu. Naša Senka Čimpo je imala čast predstavljati odred i Savez na ovoj manifestaciji.
Kao i kroz cijelu historiju Odreda, i dalje stavljamo akcenat na obrazovanje naših kadrova, pa tako 99. i 2000. godine učestvujemo na školi za načelnike četa u Orlji u organizaciji Saveza izviđača Kantona Sarajevo, gdje uzimamo veliku ulogu u organizaciji škole u vidu instruktorskih kadrova.
Također, Senku Čimpo šaljemo na prvu poslijeratnu školu za načelnike Odreda, dok Enida Gljiva i Ivana Mihajlović učestvuju na školi za predvodnike jata. Obje škole su se održavale na Boračkom jezeru 2000. godine.
2001. godine boravimo na Boračkom jezeru zajedno sa grupom rovera, izviđača iz Švedske, na prvoj smotri Saveza izviđača Federacije Bosne i Hercegovine.
2002. godine u organizaciji Saveza izviđača Federacije Bosne i Hercegovine šaljemo naše članove na školu za načelnike četa na Boračkom jezeru i to – Gordan Gvozdić i Tanja Dogandžić kao polaznici, te Aziz Jašar kao načelnik škole. Iste godine se organizuje i prvi Federalni izviđački višeboj u Sanskom mostu gdje ekipa u sastavu Lokvančić Elko, Belko Eldin, Gvozdić Gordan, Enida Gljiva i Tanja Dogandžić uzima prvo mjesto i donosi nam titulu prvaka Federacije koju držimo i dan danas s obzirom da je ovo bio prvi i posljednji put da se ovaj višeboj organizovao.
Uprkos nemilim događajima uspjele su se očuvati, pa čak i ojačati veze sa odredima iz regiona. U ovom periodu, naši izviđači učestvuju u međunarodnim aktivnostima kao što su razmjena sa izviđačima Švedske, škola za predvodnike jata u Šabićima, u saradnji sa odredima Đuka Dinić (Niš), Ilinden (Skoplje), Vožd Karađorđe (Niš) i Đorđe Simeonović (Zaječar). Krajem te godine odred organizuje Svečanu akademiju povodom 45 godina Odreda koja već prelazi u tradiciju i održava se svakih 5 godina sve do danas.
2004. godinu obilježavamo bratimljenjem sa odredom izviđača “Srebrni krtov” iz Idrije, Slovenija, kao i interetničkim kampom u Meljinama, u Hereg Novom, zajedno sa bratskim odredom iz Zaječara.
Ovaj period obilježen je mnogim međunarodnim aktivnostima, izdvajamo odlazak u Idriju i Zajačar, te na tradicionalno takmičenje “Dani mimoze” u Meljinama.
Istih godina preuzimamo aktivnost donošenja Betlehemskog svjetla mira iz sarajevske Katedrale do crkve Uznesenja Blažene Djevice Marije na Stupu, koju provodimo i narednih 10 godina.
U ovom periodu veliki broj naših istaknutih članova je imenovan od strane Saveza izviđača Federacije Bosne i Hercegovine za najveća priznanja Izviđač vitez, Srebreni i Zlatni javorov list, a Zlatnu plaketu Saveza za pomoć organizaciji, na naš prijedlog dobijaju općina Ilidža i Dom kulture Hrasnica.
Period 2008. – danas
Na skupštini 2008. godine održane na Igmanu, u izviđačkom domu Kabalovo, imenovano je novo rukovodsto Odreda. Za starješinu odreda je izabran Ejub Fočo dok funkciju načelnika odreda preuzima Aziz Jašar.
Odredu, uslijed nedostatka prostorija Druga osnovna škola na čelu sa direktorom škole Botulja Muratom, ustupa učionice za redovne sastanke, a funkciju starješine čete koja je djelovala u ovoj školi obavlja prof. Rizo Turković . Također, dobijamo podršku i Četvrte osnovne škole na čelu sa direktorom Guska Hamidom, te formiramo novu četu pri toj školi.
Početkom ovog perioda nastavljamo sa tradicionalnim aktivnostima, takmičenja, ljetovanja, zimovanja, marševi i druge mnogobrojne akcije. Organizujemo vodnu i topo školu za naše članove na Boračkom jezeru 2009. godine.
2010. godine odlučujemo se na novi poduhvat u kojem se ističemo kako u Bosni tako i u regionu. Grupa od 15 izviđača i planinki polazi na pješačku ekspediciju Hrasnica-Boračko jezero u trajanju od 4 dana, preko planina Igman i Bjelašnica. Izviđači su se usavršili u oblastima topografije i orijentacije kao i boravka u prirodi. Istu akciju, sa drugim rutama i malo izmjenjenom grupom, uspješno organizujemo i naredne dvije godine.
Ponosni smo na aktivno pomaganje lokalnoj zajednici kroz brojne aktivnosti, a možda i najviše na pristupanje službi Civilne zaštite općine Ilidža sa svoja tri tima: tim za spašavanje sa nepristupačnih terena, tim za spašavanje na vodi i pod vodom, te tim za evakuaciju i zbrinjavanje.
S obzirom na širenje Saveza i na to da je u ovom periodu dosta odreda obnovilo svoj rad, počinje i organizacija takmičenja širom Bosne i Hercegovine i regiona. Novi kadrovi Odreda pokazuju veliku ozbiljnost i u Odred donose veliki broj pehara. Pehari stižu iz Mostara, Zenice, Doboja, Prijedora, Banja Luke, Bijeljinje, Nemile, Zaječara, Širokog Brijega… Ovaj period u novijoj historiji Odreda je utkan zlatnim slovima s obzirom na to da smo na velikom broju održanih takmičenja u Bosni i Hercegovini zauzimali većinom prva mjesta i bili smo daleko ispred ostalih odreda što je rezultat kvalitetnog dugogodišnjeg rada Odreda i redovnog obrazovanja kadrova. Zlatnu generaciju i okosnicu ekipe Igmanikus su sačinjavali: Amer Jašar, Erdin Dedić, Aldin Atović, i Adnan Jašar, te su im se vremenom pridruživali: Anesa Tinjak, Emir Uzunović, Medin Aljukić, Ena Ahmetbegović…
Učestvovali smo na raznim smotrama i kampovima, izdvajamo posljednju smotru Saveza izviđača Federacije 2011. godine na Boračkom jezeru gdje smo proglašeni najboljim odredom. Ne možemo a da ne spomenemo odlazak u Zaječar na kamp “Feel the nature” kao i odlazak na smotru Saveza izviđača Crne gore 2014. godine koja se održavala u Baru.
2014. godine realizujemo projekat sa izviđačima iz Belgije gdje organizujemo pokretni kamp na relaciji Tušila-Blatačko jezero za preko 50 izviđača. Pored toga, dugi niz godina organizujemo šumske bivake za naše članove na okolnim planinama Igman, Bjelašnicu, Treskavicu, Visočicu.
Jubilarne, šezdesete godine, odred je proglašen “Viteškim odredom”, najvećim priznanjem Saveza, a trenutno najaktivnije članove odreda čine: četa poletaraca i pčelica, četa izviđača i planinki, klubovi brđana „Ilidža“ i „Joker“, te klub rovera „Grizzly“. Na čelu Odreda su zajedno stari članovi i mlade generacije. Puno je onih koji nas okružuju, podržavaju i čine jakima, iako nemaju izviđačku knjižicu – to su naši roditelji, prijatelji, ljudi iz lokalne zajednice i članovi organizacija sa kojima sarađujemo.
Odred je u svom razvoju prolazio mnoga iskušenja, izazove, uspone i padove, ali je uvijek uspio pobijediti izviđački duh, nešto poznato vjerovatno samo nama izviđačima…
